بسیاری از علائم عدم تعادل هورمونی (مثل اضافه وزن، مشکلات پوستی و ریزش مو) باعث تأثیر منفی روی اعتماد به نفس و رضایت زنان از ظاهر خود می شود. زیرا به اعتقاد بسیاری از افراد، موها یکی از مهم ترین نشانه های زنانگی می باشد. در ادامه به درمان و علائم ریزش مو هورمونی میپردازیم …
در حالی که معمولاً تصور می شود که ریزش مو یک مشکل اختصاصی در مردان است، اما تعداد زیادی از زنان در طول زندگی خود مشکلات ریزش مو (غالباً تحت اثر مشکلات هورمونی) را تجربه می کنند. خوشبختانه، روش های متعددی برای درمان ریزش موی هورمونی وجود دارد. در ادامه به دلایل ریزش مو در زنان، نقش هورمون ها در آن و راه های مقابله با ریزش موی هورمونی خواهیم پرداخت.
اگر اخیراً متوجه ریزش مو یا نازکی تار های مو خود شده اید، تنها راه درمان قطعی این مشکل تشخیص علت زمینه ای آن است. ریزش مو در بسیاری از موارد، نوعی زنگ خطر بدن شما برای وجود مشکلی زمینه ای است که نیاز به توجه فوری دارد. این علل زمینه ای، می تواند عدم تعادل هورمونی بدن شما باشد. با وجود اینکه ژنتیک از رایج ترین علل ریزش مو در زنان محسوب می شود، اما در برخی از بیماران علت زمینه ای ریزش مو متفاوت است.
علت تأثير هورمون ها در ریزش مو
تغییرات گسترده هورمونی که طی زندگی زنان اتفاق می افتد (بلوغ، قاعدگی و مراحل پس از آن) و به خصوص تعادل بین هورمون های تستسترون و استروژن، از رایج ترین علل ریزش موی ناشی از عدم تعادلات هورمونی محسوب می شود. از آنجایی که بسیاری از موارد عدم تعادل هورمونی می تواند منجر به مشکلات جدی تری نیز شوند، بهتر است مشکلات ریزش موی هورمونی زنان (به عنوان بازتابی از سلامت کلی بدن) جدی گرفته شود.
از کجا بفهمیم ریزش مو هورمونی است؟
در تحقیقات انجام شده در سال 2020 مشخص شد که ریزش موی آندروژنیک در مردان باعث عقب رفتن خط پیشانی و در نهایت منجر به کچلی می شود. در زنان، کچلی آندروژنیک در ابتدا با عقب رفتن تدریجی خطوط دو طرف پیشانی (عریض شدن پیشانی) آغاز شده و سپس در قالب نازک شدگی موهای سر ادامه می یابد.
مرحله 1: ریزش مو کم یا بدون ریزش مو
مرحله 2: یک شکاف جزئی در قسمت مرکزی مو ظاهر می شود.
مرحله 3: شکاف وسیع تری در قسمت مرکزی مو وجود دارد و ریزش مو در دو طرف آن وجود دارد.
مرحله 4: لکه های طاسی در جلوی خط مو ظاهر می شوند.
مرحله 5: ریزش موی پیشرفته
عکس ریزش موی هورمونی
درمان ریزش موی هورمونی
در ریزش موی هورمونی، فولیکول های مو تحت هجوم سیستم ایمنی قرار ندارند. بنابراین، ریزش موی هورمونی یک مشکل خود ایمنی محسوب نمی شود. به گفته انجمن سلامت پوست آمریکا، آلوپسی آره آتا یک بیماری خود ایمنی بوده که در آن فولیکول های مو آسیب دیده و بعضاً نابود می شوند. «همچنین در این بیماری، مو ها حالتی شکننده به خود می گیرند که به اصطلاح به این حالت علامت تعجب گفته می شود».
به گفته نشریه سلامت هاروارد، ماینوکسیدیل موضعی رایج ترین روش درمانی برای آلوپسی آندروژنیک یا ریزش موی هورمونی محسوب می شود. از سوی دیگر، درمان رایج برای ریزش موی غیر هورمونی استفاده از داروهای کورتیکواستروئید می باشد. این دارو ها باعث کاهش التهاب و عکس العمل خود ایمنی دیده شده در آلوپسی آره آتا می شوند.
فهمیدن علت دقیق ریزش مو کلید پیشگیری و درمان آن است. در حالی که علت دقیق ریزش مو می تواند پیچیده باشد، اما پزشکان و محققين مشکلات هورمونی را به عنوان رایج ترین دلیل آن معرفی می کنند. علاوه بر مشکلات هورمونی، فاکتور ها و بیماری های دیگری نیز وجود دارند که منجر به ریزش مو می شوند.
سطح نامتعادل کدام هورمون ها بر مو تاثیر گذار است؟
رایج ترین نوع ریزش مو در زنان و مردان، آلوپسی آندروژنیک (که با نام آلوپسی آندروژنتیک نیز شناخته می شود) یا طاسی با الگوی زنانه یا مردانه نام دارد. نتايج یکی از تحقیقات انجام شده در سال 2020 (که در ژورنال بین المللی علم مولکولی منتشر شد) نشان می دهد که ریزش موی آندروژنیک بعد از سن بلوغ آغاز می شود. طاسی آندروژنیک می تواند موروثی یا هورمونی باشد. به گفته ی انجمن ریزش موی آمریکا، مشکلات هورمونی زیر می توانند باعث بروز ریزش موی هورمونی شوند:
- سطح بالای هورمون تستوسترون
- سطح بالای هورمون کورتیزول
- سطح بالا یا پایین هورمون تیروئید
«با اختلاف، بدترین و رایج ترین هورمونی که باعث ریزش موی هورمونی می شود «هورمون کورتیزول» است، که با نام «هورمون استرس» شناخته می شود. استرس می تواند منجر به افلوویوم تلوژن شود». چرخه ی مو به طور معمول دارای سه مرحله است: 1- آناژن یا مرحله ی رشد؛ 2-کاتاژن یا فاز انتقالی؛ 3-تلوژن یا فاز استراحت. تلوژن افلوویوم معمولاً با فاز تلوژن (استراحت) همراه است و به طور معمول 5 تا 10 درصد از موی یک فرد در این مرحله ریزش پیدا می کند. در تلوژن افلوویوم فاز آناژن کاهش پیدا می کند و این بدان معناست که موها کمتر به دو مرحله ی بعدی وارد می شوند.
با این شرایط، حدود 30 درصد از فولیکول های مو به مرحله ی تلوژن حرکت کرده و مو ریزش پیدا می کند. این اتفاق همچنین در مواقعی مثل بعد از زایمان، جراحی یا کاهش وزن ناگهانی که در آنها بدن تحت استرس بالایی قرار گرفته دیده می شود. پزشک با توجه به سطح هورمون های کورتیزول، تستسترون و تیروئید در آزمایش خون شما احتمال هورمونی بودن ریزش مو شما را بررسی می کند.
عدم تعادل هورمونی چگونه باعث ریز مو میشود؟
هورمون ها پیام رسان های شیمیایی هستند که تمام اندام های بدن را کنترل می کنند. بنابراین زمانی که سطح هورمون های بدن دچار تغییر می شوند، احتمال بروز انواع مشکلات سلامتی وجود دارد. پزشکان دریافته اند که سطح بالای هورمون هایی مثل استروژن و تستسترون، زنان را در معرض خطر ریزش موی هورمونی قرار می دهد. آلوپسی آندروژنیک به طور مستقیم تحت تاثیر سطح بالای هورمون تستسترون در بدن زنان می باشد، اما علل هورمونی افلوویوم تلوژن بیشتر به سطوح استروژن و پروژسترون مربوط است.
پایین بود سطح استروژن یا تغییرات ناگهانی سطوح این دو هورمون، باعث ورود زود هنگام فولیکول ها به فاز تلوژن (فاز استراحت) می شود. این مو ها طی دو ماه از شروع این فاز دچار ریزش خواهند شد. بنابراین، طبیعی است که زنان در مواقع تغییرات شدید هورمونی مثل بلوغ، بارداری، بعد از زایمان، قاعدگی و مراحلی از دوره ماهانه خود، بیشتر در معرض خطر انواع ریزش موی هورمونی قرار می گیرند. علاوه بر این، علل متفاوت و ویژه هورمونی در کنار سایر فاکتور های محیطی طی هر یک از مقاطع ذکر شده، هر کدام انواع مختلف ریزش موی هورمونی دیده شده در زنان را توجیه می کنند.
دلایل نادر ریزش مو در زنان
در حالی که عدم تعادل هورمونی رایج ترین علت زمینه ای اصلی ریزش مو در زنان محسوب می شود، اما متخصصین علل نادر دیگری را نیز برای این مشکل معرفی کرده اند. از جمله این موارد می توان به مشکلات غدد تیروئید، سندروم متابولیک و مشکلات خاص پوستی اشاره کرد.
عوامل خطر زا و محرک ریزش مو
با توجه به زمینه روانی، رفتاری و سلامتی، برخی از زنان بیشتر از سایرین در معرض خطر ریزش مو قرار دارند. این عوامل خطر زا شامل مواردی مثل پرخوری، استرس و آسیب دیدگی های روانی است. موارد ذکر شده با تأثیر روی سطوح هورمون بدن، باعث افزایش خطر ریزش مو در مقاطع حساس زندگی زنان می شود.
علاوه بر عوامل خطر زای دراز مدت ذکر شده، ریزش مو -و مخصوصاً افلوویوم تلوژن- تحت برخی شرایط خاص محیطی و اتفاقات استرس زا به طور ناگهانی تحریک می شود. البته، از آنجایی که موها بعضاً پیش از شروع به ریزش تا یه ماه در فاز استراحت می مانند، زنان به منظور کمک به تشخیص دقیق محرک باید یک شرح حال کامل از سه ماه گذشته خود در اختیار پزشک قرار دهند.
