خال پوستی (نووس)، بسیار شایع بوده و اکثر آنها بی خطر هستند. خال های گوشتی مسری نیستند و نباید باعث درد، خارش یا خونریزی شوند. هر کدام از آنها ممکن است تا ۵۰ سال روی پوست باقی بماند. اگر نگران غیر عادی بودن خال خود هستید، به متخصص مراجعه کنید.
خال پوستی چیست؟
پوست بزرگترین اندام بدن است. خال های پوستی، برجستگی هایی هستند که می توانند به رنگ طبیعی پوست یا مایل به قهوه ای یا سیاه باشند. این خال ها ممکن است به تنهایی یا به صورت گروهی در هر جای پوست یا غشاهای مخاطی ظاهر شوند. اکثر خال ها در اوایل کودکی و طی ۲۰ سال اول زندگی بروز پیدا می کنند. داشتن ۱۰ تا ۴۰ خال در بزرگسالی برای یک فرد طبیعی است.
چرخه عمر یک خال معمولی حدود ۵۰ سال است. با گذشت زمان، خال ها معمولاً به آرامی تغییر می کنند، برجسته تر شده و رنگشان روشن تر می شود. حتی در اکثر مواقع، چند تار مو روی آنها رشد می کند. بعضی خال ها هیچگونه تغییری نخواهند داشت و برخی دیگر به مرور زمان به تدریج ناپدید می شوند.
انواع خال پوستی
- خال های معمولی: خال های عادی، برآمدگی های کوچک صورتی، قهوه ای یا برنزه رنگی روی پوست هستند که لبه مشخصی دارند.
- خال مادرزادی: این خال ها هنگام تولد روی پوست شما وجود دارند. از هر ۱۰۰ نفر، تقریباً یک نفر با خال مادرزادی به دنیا می آید. احتمال سرطانی شدن (ملانوما) این نوع خال ها نسبت به آنهایی که بعد از تولد ایجاد می شوند، بیشتر است. اگر قطر خال شما بیش از ۸ میلی متر باشد، خطر سرطانی شدن آن افزایش می یابد.
- خال دیسپلاستیک: این نوع خال ها بزرگ تر از قطر یک مداد بوده و شکل نامنظمی دارند. رنگ خال های دیسپلاستیک یکدست نیست و معمولاً مرکز آن به رنگ قهوه ای تیره و لبه های آن ناصاف و روشن تر است. این خال ها اغلب ارثی هستند و افرادی که آنها را دارند ممکن است بیش از ۱۰۰ خال روی بدنشان داشته باشند. وجود خال دیسپلاستیک خطر ابتلا به ملانوم بدخیم (سرطانی) را افزایش می دهد. در صورت مشاهده هرگونه تغییر در ظاهر خال، برای بررسی احتمال سرطان به متخصص مراجعه کنید.
آیا ضایعات رنگدانه ای همان خال هستند؟
خیر؛ «ضایعات رنگدانه ای» یک اصطلاح کلی است که شامل خال های معمولی، کک و مک ناشی از آفتاب یا لکه های پیری (لنتيگو) می شود. اکثر این ضایعه ها سرطانی نمی شوند، اما اگر تعداد زیادی از این ضایعات رنگدانه ای دارید که شکلی غیرعادی نیز دارند، باید به طور مرتب برای معاینه کامل پوست به پزشک متخصص مراجعه کنید.
بررسی منظم خال، به متخصص این امکان را می دهد تا تغییرات «مشکوک» را در لکه های پوستی شناسایی کند. هرگونه تغییری ممکن است منجر به انجام بیوپسی شود که می تواند به تشخیص خوش خیم (غیرسرطانی) بودن لکه، ملانوما یا نوع دیگری از سرطان پوست کمک کند.
علل بروز خال چیست؟
خال ها زمانی ایجاد می شوند که سلول های پوستی به جای آنکه در سراسر پوست پخش شوند، به صورت گروهی و یکجا رشد کنند. اکثر خال ها از سلول هایی به نام ملانوسیت ساخته شده اند که مسئول تولید رنگدانه های طبیعی پوست شما هستند.
عوامل خطر خال های پوستی چیست؟
مهم ترین عامل خطرساز، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید است.
چه عواملی باعث تیره تر شدن خال های پوستی می شود؟
خال ها ممکن است بعد از آفتاب سوختگی، در دوران بارداری و نوجوانی تیره تر شوند. در دوران بارداری، به دلیل تغییرات هورمونی، خال ها اغلب به طور یکنواخت تغییر می کنند. به عنوان مثال، ممکن است تیره تر یا بزرگ تر شوند. با این حال، اگر خال به صورت نامنظم یا غیر یکنواخت تغییر کرد، باید توسط متخصص مورد بررسی قرار گیرد.
متخصص چگونه متوجه خطرناک بودن خال می شود؟
خال های پوستی معمولی (خوش خیم) نیازی به برداشتن ندارند (برداشتن آنها باعث ایجاد جای زخم می شود). اگر متخصص تشخیص دهد که وضعیت خال نگران کننده است، بیوپسی پوست انجام می دهد. در این روش، نمونه کوچکی از خال را برداشته و زیر میکروسکوپ بررسی می کنند. معمولاً در کمتر از یک هفته نتیجه آزمایش مشخص می شود و در صورت سرطانی بودن خال، باید به طور کامل برداشته شود.
در صورت مشاهده هرگونه تغییر در خال یا علائم مشکوک، حتماً به متخصص مراجعه کنید.
آیا باید خال های پوستی را برداشت؟
خال پوستی معمولی نیازی به برداشتن ندارد. در صورت تمایل به برداشتن خال، به احتمال زیاد جای زخم آن باقی خواهد ماند.
خال پوستی را چگونه بر می دارند؟
هرگز سعی نکنید خودتان خال را بردارید. این کار نه تنها می تواند باعث عفونت شود، بلکه ممکن است ناخواسته ملانوما (سرطان پوست) را برداشته باشید. سرطان پوست در صورت تشخیص زودهنگام قابل درمان است، اما در صورت عدم تشخیص به موقع، می تواند به سایر اندام ها گسترش یابد. یکی از راه های تشخیص آن، شناسایی خال های غیرطبیعی است.
درمان های خانگی برای خال های پوستی چیست؟
هیچگونه درمان خانگی برای خال های پوستی توصیه نمی شود. در صورت نگرانی، حتماً با متخصص صحبت کنید.
آیا می توان از بروز خال پیشگیری کرد؟
خال ها، زائده های طبیعی پوست هستند که نمی توان از بروز آنها جلوگیری کرد. با این حال، شما می توانید با رعایت نکات زیر به کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست کمک کنید:
- کاهش زمان قرار گرفتن در معرض نور خورشید
- استفاده روزانه از کرم ضد آفتاب
- معاینه ماهیانه خال ها جهت بررسی هرگونه تغییرات
پیشگیری از ابتلا به سرطان پوست، به ویژه برای افراد دارای شرایط زیر، از اهمیت بسیاری برخوردار است:
- پوست روشن
- تعداد زیاد خال روی بدن
- سابقه خانوادگی داشتن تعداد زیاد خال، خال های غیرعادی یا ابتلا به سرطان پوست
متخصصان توصیه می کنند که هر ماه پوست خود را معاینه کنید. اکثر خال ها خوش خیم هستند. اگر متوجه تغییراتی در رنگ یا ظاهر خال خود شدید، آن را به یک متخصص نشان دهید. همچنین در صورت خونریزی، ترشح، خارش، پوسته پوسته شدن، حساس یا دردناک شدن خال ها نیز بایستی به پزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول
خال های پوستی چقدر شایع هستند؟
خال های پوستی بسیار شایع هستند. اکثر افراد بین ۱۰ تا ۴۰ خال روی بدنشان دارند.
خال ها معمولاً در چه قسمت هایی از بدن ایجاد می شوند؟
بیشتر خال ها روی آن نواحی از بدن که در معرض نور خورشید (اشعه ماورا بنفش) قرار دارند، بروز پیدا می کنند. ممکن است متوجه شوید هر چه بیشتر در معرض آفتاب هستید، تعداد خال هایتان هم بیشتر می شود.
آیا خال ها مسری هستند؟
خیر، خال ها مسری نیستند.
آیا خال ها دردناک هستند؟
اگر خال های پوستی شما حساس یا دردناک شده اند، باید به متخصص مراجعه کنید.
آیا خال ها خارش دارند؟
اگر خال شما خارش پیدا کرده است، بایستی به متخصص مراجعه کنید.
آیا خونریزی خال طبیعی است؟
خیر، خونریزی خال طبیعی نیست و در صورت مشاهده خونریزی باید به متخصص مراجعه نمود.
بروز خال جدید بعد از ۳۰ سالگی چه معنایی دارد؟
اگر بعد از ۳۰ سالگی خال جدیدی روی بدنتان پیدا کردید، جانب احتیاط را رعایت کنید. به احتمال زیاد بی خطر است، اما بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.
خال پوستی چه عوارضی دارد؟
مهم ترین عارضه خال این است که بعضی از آنها می توانند به ملانوم (سرطان پوست) تبدیل شوند.
آیا خال های پوستی به صورت خود به خود از بین می روند؟
بله، حداکثر طول عمر یک خال حدود ۵۰ سال است.
