علت سوزش کف سر و ریزش مو چیست؟ برای درمان ریزش مو چه باید کرد؟ آیا در رابطه با علت سوزش وسط سر چیزی می دانید؟ در بیشتر مواقع، افرادی که از ریزش مو رنج می برند اطلاعی در مورد علت اصلی آن ندارند. گاهی اوقات، ریزش مو با علائم نگران کننده ای همراه است که می تواند نشان دهنده ی وجود یک بیماری زمینه ای باشد. تریکودینیا، یکی از همین عارضه ها است.
سندرم تریکودینیا یا سوزش کف سر یک «سندرم» است، یعنی یک علت مستقیم و تعیین کننده برای این وضعیت شناخته شده یا مشخص وجود ندارد. با وجود این، باعث ایجاد علائمی می شود که ممکن است نشانه ی بیماری دیگری باشند.
علت سوزش کف سر چیست؟
تریکودینیا حالتی است که فرد سوزش دردناکی در پوست کف سر یا خود موی سر احساس می کند. شدت درد ممکن است با لمس پوست کف سر یا موها افزایش یابد. به این وضعیت سندرم اختلال حسی پوست یا دیس استزی کف سر نیز گفته می شود. دیس استزی یا اختلال حسی، خود در اثر آسیب به عصب های محیطی رخ می دهد و پاسخی است که توسط سیستم عصبی مرکزی ایجاد می شود و معمولاً در بیماری اسکلروزیس چندگانه این اتفاق می افتد.
علائم تریکودینیا در پوست سر چیست؟
اصطلاح «تریکودینیا» برای اولین بار حدود 25 سال پیش معرفی شد. البته، اولین گزارش موردی آن در سال 1696 همراه با آلوپسی آره آتا یونیورسالیس (ریزش مو در سراسر بدن) منتشر شد. با این حال، در سال 1960 بود که مقاله ای گزارش داد که زنانی که تلوژن افلوویوم (Telogen effluvium) را تجربه می کنند علائم تریکودینیا را نیز دارند. این بیماران موارد زیر را تجربه کردند:
- خارش
- سوزش
- سوزن سوزن شدن
- حساسیت به لمس
- احساس خزیدن جانور رو یا زیر پوست
- ناراحتی و درد
افراد مبتلا به سندرم سوزش پوست سر هیچ گونه پوسته پوسته شدن یا بثورات پوستی روی پوست سر خود نخواهند داشت. یک مطالعه که بر روی بیماران بستری در بیمارستانی در دانشگاه استانبول انجام شد، نشان داد که تریکودینیا در زنان شایع تر از مردان است. از ۲۴۹ نفری که این پرسشنامه را دریافت کردند، ۸۹ نفر مبتلا به سندرم سوزش پوست سر بودند. بیماران مبتلا به آلوپسی سیاکتریشال (به صورت جای زخم) نیز علائمی از سندرم سوزش کف سر را نشان داده اند.
بیشتر بدانید: ریزش مو هورمونی
علائم آنچه که در آن زمان «سندرم جدید» نامیده می شد، در مقاله ای در سال ۱۹۹۸ گزارش شد. نکته ی جالب این است که بر اساس این مطالعه، بیمارانی که احساس «سوزش، خارش و گزندگی» همراه با تریکودینیا داشتند، تحت فشار روانی یا جسمی نیز بودند. از 11 زنی که در این مطالعه شرکت کردند، 5 نفر گزارش دادند که احساس «درد، سوزش و گزندگی» را تجربه کردند.
4 نفر درد و خارش شدید داشتند (خارش به دلیل خشکی پوست سر که می تواند به دلیل بیماری های پوستی، اختلالات روانی، بیماری های داخلی یا آلرژی رخ دهد). 2 زن نیز فقط خارش را تجربه نمودند. بسیاری از این زنان از مشکلات روحی و روانی رنج می بردند و طبق گزارش خودشان زمانی که استرس داشتند، تریکودینیای آن ها بدتر می شد. از هر 11 زن، 9 نفر به این نتیجه رسیده بودند که مصرف داروهای ضد افسردگی در درمان علائم این سندرم مفید است.
آیا تریکودینیا منجر به ریزش مو می شود؟
احساس سوزش و دردناکی که در اختلال حسی پوست سر ایجاد می شود، می تواند بسیار استرس زا باشد (به خصوص زمانی که علت سوزش کف سر و ریزش مو مشخص نیست). همین امر می تواند باعث ریزش موی استرسی شود. علاوه بر این، خارش همراه با این احساس نیز می تواند باعث شود که فرد همواره بخواهد پوست سر خود را بخاراند. این کار ممکن است ریشه های مو را ضعیف کرده و باعث ورود آن ها به مرحله ی تلوژن شود.
در یک مطالعه موردی، یک زن 76 ساله هر زمانی که پوست کف سر خود را لمس می‌کرد، شانه می زد یا کلاه می‌گذاشت، احساس درد داشت. همچنین ریزش مو و احساس سوزش هم گزارش کرده بود. این زن 6 سال بود که داروی ضد افسردگی مصرف می کرد. هنگام معاینه، پوست سر او هیچ گونه ضایعه ای نداشت. با این حال، بیمار دارای رگ های خونی گشاد شده و نازکی خفیف مو بود. بنابراین، ریزش مو ناشی از سندرم سوزش پوست سر امری محتمل است.
آیا این ریزش مو دائمی است؟
مشخص نیست که تریکودینیا به تنهایی می تواند منجر به ریزش دائمی مو شود یا خیر. با این حال، معمولاً بیماران مبتلا به تریکودینیا دارای آلوپسی آندروژنتیک یا طاسی الگویی هستند که منجر به ریزش دائمی مو می شود.
تریکودنیا در بیماران مبتلا به آلوپسی آره آتا نیز دیده می شود که در موارد نادری می تواند منجر به آسیب دائمی به فولیکول های مو شود. همچنین، بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری به تلوژن افلوویوم نیز دچار هستند. منتها این نوع ریزش مو قابل برگشت است.
درمان تریکودینیا چیست؟
گزینه هایی درمانی برای تریکودینیا وجود دارند که هر کدام از آن به علت احتمالی این عارضه بستگی دارند.
کنترل استرس
یکی از عوامل ایجاد دیس استزی، استرس است. در همین راستا، بیمار می تواند میزان استرس خود را از طریق تکنیک های مختلف مدیریت کند. این یکی از درمان های تریکودبنیا است.
دریافت نور کافی خورشید، داشتن رژیم غذایی سالم، برنامه خواب مناسب و استراحت کافی هر روز، از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. برای کنترل استرس خود، می توان از مدیتیشن و یوگا نیز کمک گرفت. همچنین بیمار بایستی حتماً غذای سالم مصرف کند، ماساژ ملایم و آرامش بخش بگیرد، به طور منظم ورزش کند و در صورت لزوم از مشاوران و روانشناسان کمک بگیرد.
دارو درمانی
از آنجایی که تریکودینیا یک بیماری پوستی است، برای بسیاری از افراد این سوال پیش می آید که آیا درمان موضعی می تواند به آن کمک کند یا خیر. در هر صورت، این امر در مورد اختلال حسی پوست سر جواب نمی دهد. در مطالعه موردی ای که کمی قبل به آن اشاره کردیم، محققان پیشنهاد می کنند که پروپرانولول مسدود کننده بتا، می تواند برای بعضی بیماران مبتلا به سندرم سوزش پوست سر مؤثر باشد. با این حال، آنچه برای یک شخص جواب می دهد، ممکن است لزوماً برای فرد دیگری کارساز نباشد.
سندرم سوزش پوست کف سر، علت مشخصی ندارد و برای درمان آن می بایست روش های مختلفی را امتحان کرد؛ استروئیدها، داروهای ضدالتهابی، داروهای ضد افسردگی و داروهای حاوی ال سیستین ممکن است برای درمان تریکودینیا به کار بروند.
استفاده از محصولات ملایم مراقبت از مو
برای اطمینان خاطر، بهتر است از هیچ محصول قوی ای روی پوست کف سر استفاده نکرد. بایستی شامپوها و نرم کننده هایی با فرمول ملایم انتخاب کرده و از حمام با آب داغ خودداری نمود.
نکات کلیدی
- هنوز افراد زیادی هستند که از اختلال حسی پوستی بی اطلاع هستند. این بیماری ممکن است به علت مشکلات روانی یا بیماری های زمینه ای بروز پیدا کند.
- فرض بر این است که آزاد شدن ماده P ممکن است با افزایش حساسیت درد که در دیس استزی پوست سر رخ می دهد، ارتباط داشته باشد.
- لازم به ذکر است که احتمالاً یک درمان یکسان برای افراد مختلف وجود ندارد و ممکن است نیاز به آزمون و خطا در این زمینه باشد.
- این عارضه در بین بیماران مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک، آلوپسی منتشر و تلوژن افلوویوم شایع تر است. برخی از این انواع آلوپسی باعث ریزش دائمی مو می شوند که کاشت مو تنها راه حل دائمی آن خواهد بود.
- برای درمان ریزش باید حتماً با متخصص پوست و مو مشورت نمود.
